ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิด (Covid-19 Antibody Level Test)

เป็นการตรวจระดับภูมิทั้งก่อนและหลังรับวัคซีน หรือตรวจหลังติดเชื้อ สำหรับผู้ที่ต้องการทราบถึงการเปลี่ยนแปลงของภูมิในร่างกาย โดยใช้วิธีตรวจผ่านการเจาะเลือดหาแอนติบอดี และวินิจฉัยผ่านห้องปฏิบัติการ ปกติแล้วภูมิจะขึ้นหลังฉีดวัคซีน 4 สัปดาห์ขึ้นไป ทั้งนี้ภูมิที่เพิ่มขึ้นอาจค่อยๆ ลดลงและต้องทำการกระตุ้นด้วยการฉีดวัคซีนอีกครั้ง

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดคืออะไร

การตรวจภูมิคุ้มกันโควิด คือการตรวจเพื่อหาเชิงปริมาณของระดับภูมิต้านทานชนิด IgG, IgM (Total antibody) ในร่างกายที่มีต่อเชื้อ SARS-CoV2 บริเวณหนามโปรตีน (Spike Protein) ซึ่งถือว่าเป็นส่วนสำคัญของการนำเชื้อโควิดเข้าสู่เซลล์ในร่างกาย โดยในการตรวจภูมิคุ้มกันโควิด เป็นส่วนหนึ่งในการทดสอบระบบภูมิคุ้มกัน (Antibody) หลังการรับวัคซีนโควิดอีกด้วย

แผนภาพจำลองลักษณะหนามโปรตีนของเชื้อ COVID-19 (Abdo AE, 2021)



ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน

การตรวจหาระดับภูมิในร่างกายสามารถตรวจได้ในหลายช่วงโอกาสไม่ใช่เพียงแค่หลังจากรับวัคซีนแล้วเท่านั้น ได้แก่

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังติดเชื้อ: กรณีที่เคยผ่านการติดเชื้อมาแล้วประมาณ 4 สัปดาห์สามารถเข้ารับการวัดระดับภูมิคุ้มกันได้ หรือตรวจระดับภูมิคุ้มกันโควิดสำหรับผู้ที่มีความสงสัยว่าตนเองเคยติดเชื้อไวรัสโควิดมาก่อนแต่ไม่มีอาการ

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดก่อนและหลังฉีดวัคซีนโควิด: หากตรวจหลังฉีดวัคซีนต้องตรวจหลังจากรับวัคซีนไปแล้วประมาณ 4 สัปดาห์

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดได้ที่ไหน

การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดเป็นเพียงทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ต้องการทราบระดับภูมิหลังฉีดวัคซีนของตนเองเท่านั้น กรณีที่ต้องการรับการตรวจสามารถติดต่อขอรับบริการได้ที่สถานพยาบาลที่ให้บริการ

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดไม่ใช่การสร้างภูมิคุ้มกัน

การตรวจเพื่อหาภูมิคุ้มกันโควิดนั้นไม่ใช่การตรวจเพื่อหาเชื้อ และไม่มีส่วนช่วยในการเพิ่มระดับภูมิในร่างกายแต่อย่างใด เป็นเพียงการวัดระดับภูมิเท่านั้น เพราะเหตุนี้การปฏิบัติตัวเพื่อความปลอดภัยในช่วงวิกฤติยังถือว่ามีความสำคัญสำหรับผู้เข้ารับการตรวจ ผู้ที่ทำการตรวจต้องหมั่นล้างมือ รักษาระยะห่าง และสวมใส่หน้ากากอนามัยตามปกติ

หลังฉีดวัคซีนโควิดจะมีภูมิคุ้มกันทันทีหรือไม่

หลายคนอาจเชื่อว่าเมื่อได้รับวัคซีนแล้วจะมีภูมิคุ้มกันโควิดในร่างกายทันทีถือว่าเป็นความเชื่อที่ผิด โดยรูปแบบการเพิ่มของภูมิเป็นดังนี้

• ไม่ว่าจะรับวัคซีนยี่ห้อไหนก็ตามจะมีระยะเวลาของการเพิ่มภูมิคุ้มกันจากการฉีดอยู่ที่ประมาณ 4 สัปดาห์ขึ้นไปหลังฉีด

• ถึงแม้จะมีภูมิแล้วจะยังมีโอกาสติดเชื้ออยู่เช่นกัน แต่ถ้าหากติดเชื้อจริงๆ อาการจะไม่หนักเท่ากับผู้ที่ไม่ได้ฉีด

• หลังจากรับวัคซีนเข็มที่ 2 ถือเป็นการกระตุ้นร่างกายจะสามารถสร้างภูมิคุ้มกันโควิด ได้รวดเร็วยิ่งขึ้น

แผนภาพจำลองการจับตัวของภูมิคุ้มกัน (Antibody) ต่อเชื้อ COVID-19 (NIH, 2021)

ค่าการตรวจภูมิคุ้มกันโควิดบอกอะไรบ้าง

• ≥ 0.8 U/mL ตรวจพบภูมิคุ้มกันโควิดตอบสนอง: ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ติดเชื้อ หรือไม่แพร่เชื้อให้ผู้อื่น ควรปฏิบัติตามแนวทางป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด

• < 0.8 U/mL ตรวจพบภูมิคุ้มกันโควิดไม่ตอบสนอง: แม้รับวัคซีนครบโดสแล้ว อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น เก็บตัวอย่างก่อนร่างกายสร้างภูมิ, มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือได้รับยากดภูมิคุ้มกัน, ชนิดของวัคซีน และการตอบสนองของร่างกายในแต่ละบุคคล

ปัจจุบันยังไม่มีหน่วยงานใดออกมาให้คำแนะนำว่าจะต้องฉีดวัคซีนซ้ำในระยะเวลาเท่าไหร่ หรือภูมิตอบสนองจะอยู่ได้นานแค่ไหน ต้องรอการศึกษาเพิ่มเติม แต่สามารถตรวจติดตามระดับแอนดิบอดีเป็นระยะได้

บรรณานุกรม

1. โรงพยาบาลเพชรเวช. (2564). ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีนแล้วหรือยัง. สืบค้นเมื่อ 5 สิงหาคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/immune-covid-19-test.

2. Abdo AE. SARS-CoV-2 Spike-Heat Shock Protein A5 (GRP78) Recognition may be Related to the Immersed Human Coronaviruses. Front. Pharmacol. 11:577467.

← โพสต์ก่อนหน้า โพสต์ถัดไป →